Մաշկը, նրա ածանցյալները (մազերն ու եղունգները) և լորձաթաղանթները կազմում են ծածկույթային համակարգը։ Ծածկույթային համակարգը կատարում է պաշտպանական, ջերմակարգավորման, արտազատման, ջրաաղային փոխանակության և զգայական ֆունկցիաներ։ Մաշկն ամուր, առաձգական թաղանթ է, որը weaպատում է մարդու մարմնի մակերեսը։ Մաշկը կազմված է երկու շերտերից՝ արտաքին (վերնամաշկ) և ներքին (բուն մաշկ) (նկ. 2.11)։ Մաշկի տակ գտնվում է ենթամաշկային ճարպային բջջանքի շերտը։ Վերնամաշկում չկան արյունատար անոթներ և նյարդեր, այն կազմված է մի քանի շերտ բջիջներից։ Վերնամաշկի մակերեսային շերտը կազմված է եղջրացած, մեռած բջիջներից, որոնք անընդհատ փոխարինվում են ստորև գտնվող շերտերի բջիջներով։ Բուն մաշկում են գտնվում մազարմատները, ճարպագեղձերը, քրտնագեղձերը, արյունատար անոթները և նյարդերը։

Մաշկը պաշտպանում է իր տակ գտնվող հյուսվածքները վնասվածքներից և վարակի արգելք է հանդիսանում՝ խոչընդոտելով հիվանդության հարուցիչների մուտքը։ Մաշկը կարգավորում է մարմնից ջրի գոլորշիացումը և դրանով մասնակցում ջերմակարգավորմանը։ Մարմնում առաջացած ջերմության մոտ 80%-ը արտազատվում է մաշկի միջոցով։

Կախված պայմաններից (օդի ջերմաստիճան ու խոնավություն, ֆիզիկական ակտիվություն և այլն), որոնցում գտնվում է մարմինը, ջերմատվությունը փոխվում է։ Այսպես, ցուրտ եղանակին մաշկի արյան անոթները նեղանում են, և շրջապատին տրվող ջերմության քանակը նվազում է։ Տաք եղանակին, ընդհակառակը, արյան անոթները լայնանում են, և մաշկի միջոցով ջերմատվությունը մեծանում է։ Երբ մաշկի կամ լորձաթաղանթների արյունատար անոթները լայնանում կամ նեղանում են՝ փոխվում է նրանց գույնը։ Անոթների լայնացման ժամանակ մաշկն ու լորձաթաղանթները կարմրում են, նեղացման ժամանակ՝ գունատվում։ Ջերմակարգավորմանը մասնակցում են նաև քրտնագեղձերը։ Քրտինքը գոլորշանալով՝ իջեցնում է մարմնի ջերմաստիճանը։ Քրտինքի հետ մարմնից հեռացվում են նյութափոխանակության արգասիքները, աղերը և ջուրը։ Ճարպագեղձերի արտազատուկն օծելով մաշկը՝ այն դարձնում է առաձգական, փափուկ և ջրակայուն։ Մաշկը հարուստ նյարդավորման շնորհիվ շատ զգայուն է ցավի, ջերմության, շփման նկատմամբ։ Նրա միջոցով ուղեղը ստանում է որոշակի տեղեկություններ շրջապատող միջավայրի մասին։ Տարբեր առարկաներ կարող են ծակել, կտրել, պատռել մաշկը, բարձր կամ ցածր ջերմաստիճանների ազդեցության դեպքում կարող Է առաջանալ մաշկի ջերմային վնասում (այրվածք կամ ցրտահարում)։ Մաշկի վնասվածքները կարող են հեղուկի կորստի և արյունահոսության պատճառ հանդիսանալ։ Նրա ամբողջականության խախտման դեպքում մարմին կարող են ներթափանցել ախտածին մանրէներ։ Նման վնասվածքների դեպքում ցուցաբերվող աոաջին օգնությունը տե'ս` "ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ ՓԱՓՈՒԿ ՀՅՈՒՍՎԱԾՔՆԵՐԻ", "ԱՅՐՎԱԾՔՆԵՐ" և "ՋԵՐՄԱՅԻՆ ԽԱՆԳԱՐՈՒՄՆԵՐ"։

Մաշկի ջերմաստիճանը և խոնավությունը (քրտնարտադրությունը) կարող են որոշակի տեղեկություններ տալ տուժածի վիճակի մասին։ Վնասվածքների կամ հիվանդագին վիճակների հետևանքով կարող են փոփոխվել մաշկի և լորձաթաղանթների գույնը, ջերմաստիճանը և խոնավությունը։

• Մաշկի և լորձաթաղանթների գույնը։ Մաշկը և լորձաթաղանթները կարող են փոփոխվել՝ դառնալով գունատ, կարմրած, կապտավուն և այլն։ Մաշկի գույնի փոփոխությունn առավել հեշտ է հայտնաբերվում տուժածի շրթունքների շրջանում։
• Ջերմաստիճանը։ Մաշկի ջերմաստիճանը նույնպես կարող է փոխվել՝ դառնալով սովորականից տաք կամ սառը։ Մաշկի ջերմաստիճանը կարելի է որոշել ձեռքի ափով տուժածի մաշկի ջերմությունը զգալով և համեմատելով ձեր մաշկի ջերմաստիճանի հետ։
• Խոնավությունը։ Մաշկի խոնավության աստիճանը պայմանավորված է նրա վրա եղած քրտինքի քանակությամբ։ Մաշկը կարող է լինել սովորականից չոր, խոնավ կամ առատ քրտնարտադրության հետևանքով՝ թաց։

Առաջին օգնության հիմունքներ (Ինչպես գործել արտակարգ իրաիճակներում)
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿԱՐՄԻՐ ԽԱՉԻ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆ
Տեղեկատվություն. med-practic.com